Τους ευσεβείς δρόμους ακολούθησε είπε (στον Σωκράτη) η σοφή Διοτίμα.
Από το πανώριο ανθοκλάδι του πλατωνικού λόγου:
Ανέπαφο το πρόσωπο της ΙΔΕΑΣ,
ανεικόνιστη και εκθαμβωτική η μορφή της,
χωρίς απτότητα πως την προσεγγίζω∙
με άφατο δέος από μακρυά την αντικρύζω,
κλεισμένη μέσα στο άβατο τέμενός της.
Μια νοηματική απόπειρα σήμανσης.
Η ζωή χωρίς την ιδέα θα ήταν ένα ψηλάφισμα μέσα στο σκοτάδι. Ό,τι είναι ο ήλιος για τον αισθητό κόσμο τούτο είναι η ιδέα του αγαθού για το νοητό. Είτε από την ομορφιά θαμπώνεται η ψυχή, είτε από την αλήθεια έλκεται, είτε από την αρετή συδαυλίζεται, γρήγορα πρέπει ν΄αποκοπεί από τα είδωλα, γιατί αν συχνάζει σ΄αυτά δεν θα ιδεί ποτέ την ιδέα. Για τον ασκητή ο κόσμος είναι κακός, για το φιλόσοφο είδωλο, ομοίωμα της ιδέας. Τον κόσμο ο φιλόσοφος θέλει να τον μεταπλάσει και να τον μεταξιώσει με την ιδέα. Και ο Σωκράτης πεθαίνει, γιατί αγωνίσθηκε σ΄ολη το τη ζωή για την αρετή και για τη γνώση.
Το δρόμο της γνώσης τον ανοίγει ο διάλογος, όπου το εγώ συνεργάζεται με το εσύ για την εύρεση της αλήθειας, ενώ ο μύθος σταματάει το διάλογο, επιβάλλει αργία στο λόγο και ανάβει το φανταστικό της ψυχής. Ο λόγος έπειτα από τη μακρινή του πορεία είναι σαν να έχει ανάγκη από το μύθο για να δώσει μορφή σε κάτι που αυτός μάταια μοχθούσε να τυπωδέσει. Ο μύθος έρχεται να πάρει επάνω του έργο ακατόρθωτο από το λόγο που δεν μπορεί να περιαδράξει* και να να το σφίξει μέσα στα όρια του: να αποπερατώσει δηλαδή με το δικό του τρόπο το διάλογο, αφού ο λόγος δεν έχει ποτέ τέλος. Η ακολουθία του λόγου προχωρεί από το ένα αίτιο στο άλλο, από τη μιά υπόθεση στην άλλη ως που φθάνει στην πρώτη αρχή, στο ανυπόθετο. Το ανυπόθετο όμως τούτο η λογική ερμηνεία δεν μπορεί ποτέ να το φανερώσει, γιατί στην ουσία του είναι άφατο.
Το δρόμο της γνώσης τον ανοίγει ο διάλογος, όπου το εγώ συνεργάζεται με το εσύ για την εύρεση της αλήθειας, ενώ ο μύθος σταματάει το διάλογο, επιβάλλει αργία στο λόγο και ανάβει το φανταστικό της ψυχής. Ο λόγος έπειτα από τη μακρινή του πορεία είναι σαν να έχει ανάγκη από το μύθο για να δώσει μορφή σε κάτι που αυτός μάταια μοχθούσε να τυπωδέσει. Ο μύθος έρχεται να πάρει επάνω του έργο ακατόρθωτο από το λόγο που δεν μπορεί να περιαδράξει* και να να το σφίξει μέσα στα όρια του: να αποπερατώσει δηλαδή με το δικό του τρόπο το διάλογο, αφού ο λόγος δεν έχει ποτέ τέλος. Η ακολουθία του λόγου προχωρεί από το ένα αίτιο στο άλλο, από τη μιά υπόθεση στην άλλη ως που φθάνει στην πρώτη αρχή, στο ανυπόθετο. Το ανυπόθετο όμως τούτο η λογική ερμηνεία δεν μπορεί ποτέ να το φανερώσει, γιατί στην ουσία του είναι άφατο.
Ο ΜΟΝΟΣΗΜΑΝΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΥΣΗΜΑΝΤΟΣ ΜΥΘΟΣ
-Καλά, Σωκράτη, δεν γνωρίζεις, είπε γελάσασα η σοφή Διοτίμα, ότι ο Έρως είναι παιδί του Πόρου και της Πενίας!
- Μα γι΄αυτό ακριβώς ήρθα μέχρι τη μακρινή Μαντίνεια, Διοτίμα, γιατί έχω ανάγκη από δασκάλους (αυτοειρωνία)*.
{Την ώρα λοιπόν που γεννήθηκε η Αφροδίτη είχανε τραπέζι οι Θεοί και οι άλλοι και ο γιός της Μήτιδος,** ο Πόρος (# άπορος). Όταν πια αποδείπνησαν, καθώς δα ἠτανε συμπόσιο, ήλθε για να επαιτήσει η Πενία και έστεκε στις θύρες. Ο Πόρος τότε μεθυσμένος από το νέκταρ, γιατί κρασί δεν ύπαρχε (sic) ακόμα, μπήκε στον κήπο του Διός βαρύς-βαρύς και αποκοιμήθηκε. Η Πενία λοιπόν έχοντας στο νού της, εξαιτίας που ήταν άπορη, να κάμει παιδί με τον Πόρο, ξαπλώνεται κοντά του και συνέλαβε τον Έρωτα. Για τούτο δα έγινε και της Αφροδίτης συνοδός και δούλος, γιατί γεννήθηκε στα γενέθλια εκείνης και ακόμα γιατί από φυσικού του είναι εραστής της ομορφιάς και η Αφροδίτη είναι δα όμορφη. Επειδή λοιπόν είναι του Πόρου και της Πενίας γυιός ο Έρως βρίσκεται σ΄αυτήν εδώ την κατάσταση. Και πρώτα - πρώτα είναι πάντα φτωχός και κάθε άλλο παρά απαλός και τρυφερός, όπως νομίζουν οι πολλοί, αλλά σκληρός και ακατάστατος και ανυπόδητος και άστεγος, πλαγιάζει πάντα χάμω και χωρίς στρώμα, κοιμάται στο ύπαιθρο, στις θύρες και στους δρόμους, έχοντας της μητέρας του τη φύση, πάντα με τη φτώχεια σύντροφος. Και κατά τον πατέρα του πάλιν είναι επίβουλος στους όμορφους και στους καλούς, όντας ανδρείος και φιλοκίνδυνος και σφριγηλός, δεινός κυνηγός, πάντα πλέκοντας κάποια σχέδια κι επιθυμητής της φρόνησης και είναι άξιος και να εύρει φιλοσοφώντας σ΄όλη του τη ζωή, δυνατός γοητευτής και φαρμακευτής και σοφιστής. Και ούτε σαν αθάνατος είναι από τη φύση του ούτε σαν θνητός, αλλά μέσα στην ίδια ημέρα πότε ανθίζει και ζη, όταν εύρει αφθονία, πότε πάλιν πεθαίνει και πάλιν ξαναγεννιέται, γιατί το έχει από τη φύση τού πατέρα του. Και ό,τι κερδίζει πάντα το χάνει έτσι που μήτε άπορος είναι ποτέ ο Έρως μήτε πλούσιος. Και πάλιν είναι ανάμεσα στη σοφία και στην αμάθεια}. Από τις πανεπιστημιακές παραδόσεις του Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου-Εισαγωγή στον Πλάτωνα, Εκδόσεις Εστία, Τρίτη έκδοση (1968).
* Ομόζυγος = στον ίδιο ζυγό δηλ. τη ξύλινη κατασκευή που προσαρμόζεται στον τράχηλο των βοδιών για να τα ζεύξουν στο άροτρο.
* Αυτός γουν ο υπερτιμημένος και θεοαγάπητος Δέσποτας Μιχαήλ, τον καιρόν που υπανδρεύθηκε την μακαρίαν και αγιωτάτην οσίαν Θεοδώραν, του εφανερώθηκε ο Σατανάς και τον έβαλε εις πείραξη διαβολική να χωρίση την ομόζυγον και να πάρη μία [άλλη] γυναίκα. Απόσπασμα απο το χρονικόν του Γαλαξειδιού (1703)
♥Διοτίμα. Ιέρεια από τη Μαντίνεια, η σοφή γυναίκα που έκανε τον καθαρμό των Αθηναίων μετά το λοιμό του 429 π,Χ.
* Η έννοια της ειρωνίας ως διδακτορική διατριβή ( Κοπεγχάγη 1841) του Soren Kiergegaard. Ελληνική έκδοση Γεράσιμου Αναγνωστίδη σελ. 303
Οέρως (με τη γενική του έννοια) προπορεύεται και μέ το ασυγκράτητο πάθος του ανοίγει στη γνώση το δρόμο. Η ειρωνία όμως οδεύει ύστερα από τη γνώση,της κοντοκρατεί το βηματισμό, και έτσι την προστατεύει από την πλάνη και το δογματισμό. Την αιώνια νεότητά της η πλατωνική γνώση την χρωστάει στις δύο αυτέςαντίπραγες δυνάμεις.
 |
Girl-erosΟυιλιάμ-Αντόλφ Μπουγκερώ(Adolf Bouguereau) |
* Ομόζυγος = στον ίδιο ζυγό δηλ. τη ξύλινη κατασκευή που προσαρμόζεται στον τράχηλο των βοδιών για να τα ζεύξουν στο άροτρο.
* Αυτός γουν ο υπερτιμημένος και θεοαγάπητος Δέσποτας Μιχαήλ, τον καιρόν που υπανδρεύθηκε την μακαρίαν και αγιωτάτην οσίαν Θεοδώραν, του εφανερώθηκε ο Σατανάς και τον έβαλε εις πείραξη διαβολική να χωρίση την ομόζυγον και να πάρη μία [άλλη] γυναίκα. Απόσπασμα απο το χρονικόν του Γαλαξειδιού (1703)
♥Διοτίμα. Ιέρεια από τη Μαντίνεια, η σοφή γυναίκα που έκανε τον καθαρμό των Αθηναίων μετά το λοιμό του 429 π,Χ.
* Η έννοια της ειρωνίας ως διδακτορική διατριβή ( Κοπεγχάγη 1841) του Soren Kiergegaard. Ελληνική έκδοση Γεράσιμου Αναγνωστίδη σελ. 303
Οέρως (με τη γενική του έννοια) προπορεύεται και μέ το ασυγκράτητο πάθος του ανοίγει στη γνώση το δρόμο. Η ειρωνία όμως οδεύει ύστερα από τη γνώση,της κοντοκρατεί το βηματισμό, και έτσι την προστατεύει από την πλάνη και το δογματισμό. Την αιώνια νεότητά της η πλατωνική γνώση την χρωστάει στις δύο αυτέςαντίπραγες δυνάμεις.
** Μῆτις, η πρώτη σύζυγος του Δία ως προσωποποίηση της φρόνησης, ενώ μήτις με οξεία (μή+τις =μήπως κάποιος).
- Μίτος (της Αριανδης ) χεττετικό =νήμα, σπάγγος και κατ΄επέκταση το νήμα της μοίρας του καθενός.
Για εκτενέστερη μελέτη ► Πλάτων ΜΥΘΟΙ, εισαγωγή, μετάφραση,σχόλια Ηλίας Σπυρόπουλος, Εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ
* Το λήμμα της Βικιπαίδειας: Διοτίμα και Διοτίμα (Πλατωνικός μύθος) είναι δικό μου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου